Những Nẻo Đường Của Thinh Lặng - P3

15. HỌC CÁCH ĐỂ CHO CÕI LÒNG MÌNH ĐƯỢC ‘CƯ NGỤ’

Nhưng thảm kịch của con người ngày nay là sau khi lẩn tránh ‘cõi lòng’ mình, họ không còn biết rằng mình có một ‘đời sống nội tâm’. Từ đó, họ sợ sự thinh lặng mà họ đồng hóa với sự trống rỗng. Họ đã đánh mất con đường về với lòng mình vì nhiều lý do tâm lý và văn hóa xã hội mà chúng ta đã nêu lên ở đầu tập sách này. Con đường vẫn còn đấy nhưng đã bị cây cỏ che khuất, như một đường mòn mà mình không đi nữa nên biến mất dưới cỏ gai.

Nhiều người nam người nữ chưa bao giờ thực sự ý thức về ‘kho tàng nội tâm’ này, chỉ vì không ai chỉ cho họ cách làm cho cõi lòng họ ‘được cư ngụ’, cách tạo thinh lặng cho lãnh vực này trong con người của họ. Và như mọi khả năng không sử dụng - khả năng thể lý hay tinh thần - đều giảm sút, thì ‘khả năng nội tâm’ này dần dà rồi cũng xơ cứng đi.

Cùng với những lý do trên, có lẽ phải thêm vào một sự thiếu hiểu biết trầm trọng về Thiên Chúa của Đức Kitô, mà thường thường người ta thu hẹp lại trong vài hình ảnh hí họa. Chúng ta chỉ có thể tìm lại con đường về với cõi lòng và sự vui thích đối với thinh lặng, khi nào chúng ta chịu thông qua một sự thanh tẩy hai mặt: thanh tẩy quan niệm chúng ta về Thiên Chúa và thanh tầy quan niệm chúng ta về con người.

Nào ai muốn đối thoại với một Thiên Chúa xa vời, mông lung, phi ngôi vị, theo mẫu của Người Thợ Đồng Hồ vĩ đại của ông Voltaire hay của một Siêu Máy Vi Tính lạnh lùng! Ta không đối thoại với một ‘hữu thể’ trừu tượng mà ta không biết người có thể quan tâm thế nào đến đời thường của chúng ta.

Ta không thể cảm nếm, trong thinh lặng, một tình yêu mật thiết với một Thiên Chúa lấp-chỗ-trống, một Thiên Chúa ‘hữu dụng’, Đấng sẽ giúp đỡ chúng ta khi mọi việc bất ổn. Ta không thể muốn gặp gỡ một Thiên Chúa hạn chế tự do mình bằng những lệnh tùy tiện, hoàn toàn từ bên ngoài...

Không thể nào có được thinh lặng nội tâm, đối thoại, tương quan tốt đẹp giữa những Thiên Chúa hí họa ấy với con người. Và nếu Thiên Chúa bị khước từ hay gạt bỏ, thì con người sẽ cô đơn và thinh lặng chỉ còn là sự đối diện giữa mình và mình, giữa mình với sự nghèo nàn cố hữu và với sự hãi hùng trước hư không, vì đó là viễn ảnh tương lai độc nhất.

Con người ngày nay cũng đặt câu hỏi là làm cách nào mà sự thinh lặng có thể được Thiên Chúa ‘cư ngụ’, có thể là nơi đối thoại nội tâm!

Thánh Phaolô đã trả lời câu hỏi này bằng cách khẳng định rằng điều ấy khả thi, vì lý do đơn giản là Thiên Chúa đã đi bước trước và Người ban cho chúng ta phương thế.

"Thần Khí giúp đỡ chúng ta là những kẻ yếu hèn, vì chúng ta không biết cầu nguyện thế nào cho phải; nhưng chính Thần Khí cầu thay nguyện giúp chúng ta, bằng những tiếng rên siết khôn tả. Và Thiên Chúa, Đấng thấu suốt tâm can, biết Thần Khí muốn nói gì" (Rm 8, 26-27)

Tạo thinh lặng là các chuẩn bị cõi lòng chúng ta đón nhận điều Thần Khí muốn nói trong chúng ta. Kinh nguyện của Kitô hữu trong thinh lặng trước hết không phải xuất phát từ một nhu cầu hay một nỗi sợ của con người mà từ một tiếng gọi bên trong của Thần Khí. Kinh nguyện khởi nguồn từ bước đi trước của Thiên Chúa Tình Yêu, Đấng mong muốn đổ đầy tâm hồn chúng ta bằng sự Hiện Diện của Người.

16. CHỈ CÓ SỰ THINH LẶNG ĐƯỢC TÌNH YÊU CƯ NGỤ

MỚI TỐT ĐẸP CHO CON NGƯỜI.

Làm sao dám đi vào trong thinh lặng, làm sao dám kiên trì trong kinh nguyện nếu chúng ta không xác tín rằng mình được Thần Khí ‘cư ngụ’, Ngài chính là ‘Ý Chúa trong chúng ta’. Một Thiên Chúa tự mặc khải là Quyền Lực Tình Yêu; một Thiên Chúa nhân bản hóa, nhân vị hóa, thần hóa chúng ta. Một Thiên Chúa mà tình yêu không bó hẹp tự do chúng ta nhưng giải phóng, xây dựng, tác tạo chúng ta bằng tình yêu của Người.

Quả thật, con người bỏ mặc với chính mình thì hết sức trần thế, lè tè mặt đất, hướng về mặt đất. Trong họ, có một sức nặng tự nhiên kéo họ xuống những điều chạm được, thấy được, cảm nhận được. Thánh Phaolô đã từng sáng suốt nhận định khi ngài so sánh con người ‘tâm linh’ với con người ‘thần linh’:

"Ai trong loài người biết được những gì nơi con người, nếu không phải là thần trí của con người trong con người?" - Trên thực tế, các khoa học nhân văn luôn tìm hiểu sâu hơn về những cấu trúc tâm lý của con người - Nhưng thánh Phaolô lại nói thêm ngay: "Không ai biết được những gì nơi Thiên Chúa, nếu không phải là Thần Khí của Thiên Chúa" (1Cr 2, 10)

Chiều kích nội tâm, thần khí của thế giới, của Thực Tại, không phải là điều quen thuộc đối với chúng ta. Nhưng thánh Phaolô còn viết: "Thiên Chúa đã sai Thần Khí của Con mình trong lòng chúng ta để kêu lên: "Abba, Cha ơi!" (Gl 4,6)

Và làm thế nào mà chúng ta lại không nghe tiếng thì thầm của nguồn suối nội tâm của Thần Khí trong ‘lòng’ mình mà không giữ thinh lặng, và thinh lặng cũng là một ân huệ của Thiên Chúa.

Vì thế, ‘sự thinh lặng của cõi lòng’ thì cao hơn là vấn đề môi trường chung quanh hay một hiện tượng tâm lý. Đấy là một biểu hiện của Thần Khí trong chúng ta: Ngài thở, Ngài khao khát Chúa, Ngài thờ lạy và chuyển cầu. Ta không ‘tạo’ thinh lặng, ta bước vào thinh lặng, ta mở lòng đối với một Đấng Hiện Diện khiến cho lời nói trở nên vô ích. Cái thinh lặng ‘thần linh’ ấy, con người không thể tự tạo ra cho mình mà chỉ đón nhận thôi.

Cái thinh lặng ấy vượt xa những cuộc ‘thao dượt’ thể lý hay tâm lý! Nếu thư giản thân thể và tâm lý thôi thì chưa đủ để đi vào trong thinh lặng của Chúa! Còn phải giải phóng trong chúng ta nguồn suối Thần Linh.

Thiên Chúa hiện diện khắp nơi, cả nơi đô thị lẫn trong sa mạc, nhưng chính trong ‘sự thinh lặng của cõi lòng’ mà chúng ta nhận ra được sự hiện diện của Người, nghe được bước đi của Người trong cơn gió thoảng của từng ngày sống chúng ta. "Ta không bảo: Hãy tìm Ta trong hỗn độn" (Is 45,19).

Toàn bộ Kinh Thánh - chủ yếu là bài học trường kỳ dạy về cuộc đối thoại giữa Thiên Chúa và con người - đã đi đến đỉnh cao trong câu này của thánh Gioan: "Ai yêu mến Thầy, thì sẽ giữ lời Thầy. Cha Thầy sẽ yêu mến người ấy. Cha Thầy và Thầy sẽ đến và cư ngụ với người ấy" (Ga 14,23). Và nơi cư ngụ ấy chính là ‘lòng’ chúng ta, nơi mà từ nay, như lời Chúa Kitô, chúng ta có thể "thờ lạy Chúa Cha trong thần khí và sự thật".

Thánh Phaolô viết: "Xin Chúa Cha...ban cho anh em được củng cố mạnh mẽ nhờ Thần Khí, để con người nội tâm nơi anh em được vững vàng. Xin cho anh em, nhờ lòng tin, được Đức Kitô ngự trong lòng, và anh em được bén rễ sâu trong đức ái" (Ep 3,16tt). Ngài vốn là một biệt phái tích cực, rất tôn trọng Đền Thờ, nhưng khi phấn khởi nhờ mặc khải Kitô giáo, ngài đã dám nói với anh em mình: "Anh em chẳng biết rằng anh em là Đền Thờ của Thiên Chúa và Thần Khí Thiên Chúa cư ngụ trong anh em sao? Đền Thờ Thiên Chúa chính là nơi Thánh và Đền Thờ ấy chính là anh em!" (1Cr 3,16-17)

Trên con đường Damas, sau khi bị Đức Kitô Phục Sinh làm chóa mắt, ngài đã hiểu rằng mọi đền thờ ở Delphes, ở Athènes và thậm chí ở Jerusalem cũng chỉ là những dấu chỉ của thực tại mới mẽ này. Từ nay, ai đi vào thinh lặng của lòng mình, người ấy có thể nghe được tiếng thì thầm của Thiên Chúa, đón nhận Thần Khí của Chúa Kitô hằng sống và tham gia vào cuộc đối thoại vĩnh cửu giữa Chúa Cha và Chúa Con.

Mặc khải vĩ đại làm sao! Nói chiếu soi toàn bộ lịch sử tạo vật và vận mệnh con người. Không, con người không chỉ là bộ tiêu hóa mà hai đầu không gắn vào đâu. Không, con người không chỉ là một tập hợp xương thịt, hồng huyết cầu và tế bào. Không, con người không phải là kết quả của ngẫu nhiên. Không, con người không chỉ là một sinh vật, ra đời để tiêu thụ, để truyền sinh rồi chết. Nhưng con người được tạo dựng để trở nên ‘nơi cư ngụ thinh lặng’ của Thiên Chúa, Cha, Con và Thánh Thần.

Đấy là đỉnh cao của mặc Kitô Do Thái giáo, nơi viên mãn của cuộc tìm kiếm mò mẩm của mọi tôn giáo nhằm đối thoại với Thượng Đế.

Thinh lặng, chính là cư ngụ trong ngôi nhà của lòng mình, nơi mà Thiên Chúa luôn đến trước chúng ta. Thinh lặng, chính là hiện diện trước Sự Hiện Diện thần khí vĩnh cửu của Thiên Chúa.

Tôi không cần phải tạo ra sự hiện diện ấy bằng một tự kỷ ám thị đao đức hay sốt sắng, nhưng chỉ việc đón nhận trong thinh lặng của đức tin.

Nói đến sự Hiện Diện thần khí không có nghĩa là nêu lên một sư hiện diện tưởng tưởng hay phi hiện thực! Mặc Khải đã cho thấy rằng cái Hiện Thực vượt quá điều tai nghe mắt thấy. Thinh lặng, chính là tái sinh mãi mãi vào căn tính đích thực của mình, qua những chiều sâu của bản thân.

Chúa Giêsu phán: "Điều gì sinh bởi xác thịt thì xác thịt, điều gì sinh ra bởi Thần Khí thì Thần Khí. Ông đừng ngạc nhiên vì tôi đã nói: các ông cần phải được sinh ra một lần nữa bởi ơn trên. Gió muốn thổi đâu thì thổi; ông nghe tiếng gió, nhưng không biết gió từ đâu đến và thổi đi đâu. Ai bởi Thần Khí mà sinh ra thì cũng vậy" (Ga 3,6-8)

Làm thế nào con người có thể đem thần khí vào hành động, lời nói, tương quan và thinh lặng mà lại không đem thần khí vào lòng mình! Chúng ta sẽ thấy rõ hơn, vào cuối chương này, cái nghịch lý của con người hiện đại; họ có thể thám hiểm các hành tinh, mặt trăng và tinh tú, phân tích các ngóc ngách của não bộ, thăm dò các chiều sâu đại dương, kiểm soát những vận hành của sự sống, đẩy lùi biên giới của sự chết... và lại mất đi con đường về với lòng mình!

Con người không biết được mình nữa. Lo lắng thay vì hớn hở vì bí mật của chính mình, con người đi lang thang như một em bé tay cầm đầy quà nhưng lại không biết đường về nhà mình. Con người như thể đã trở nên xa lạ với mình, bị lưu đày ngay trên quê hương.

Biết tạo thần khí cho sự thinh lặng là bí quyết hạnh phúc. Vì chính trong ‘lòng’ mình mà con người học cách yêu thương mình, vui mừng vì là người, một nốt nhạc duy nhất, mỏng dòn và cần thiết cho bản giao hưởng cuộc đời. Làm sao yêu thương người khác được nếu mình không yêu thương bản thân mình bằng cách phát hiện rằng mình được yêu thương bằng toàn bộ tình yêu của Đấng Tạo Đựng?

Phúc cho ai biết tìm lại con đường trở về khu vuờn nội tâm, nơi mà dưới gió nhẹ ban đêm, người ấy sẽ có thể nghe tiếng vọng của một tiếng nói thì thầm: "Adam, ngươi ở đâu?". Một sự Hiện Diện huyền nhiệm làm nền tảng cho hành trình chúng ta và làm nên sự cao cả của chúng ta. Ai không yêu thương sẽ cảm thấy rằng thinh lặng trống rỗng và không thể chịu đựng được. Ai yêu thương sẽ biến đổi thinh lặng thành thân tình. Tình yêu đối với sự thinh lặng sẽ dẫn đến sự thinh lặng của tình yêu●